„Richard Davidson, neuronaukowiec z uniwersytetu Wisconsin-Madison, swoje pierwsze badania nad empatią przeprowadził na grupie Tybetańskich mnichów, którzy od dawien dawna oddawali się medytacjom. Wyjaśniono mnichom, że podczas badania poziomu empatii będą mieli na głowach specjalne czepki z licznymi elektrodami połączone z elektroencefalografem rejestrującym sygnały pochodzące bezpośrednio z kory mózgowej. Na wieść o tym mnisi zaczęli się śmiać. Naukowcy sądzili, że powodem rozbawienia Tybetańczyków jest komicznie wyglądający czepek z elektrodami podłączonymi do długich przewodów, które tworzyły gęstą sieć przypominającą rozwichrzoną perukę. Byli jednak w błędzie. Okazało się, że wesołość wśród mnichów nie wzbudził czepek, a jej prawdziwy powód wyjaśnił im w końcu jeden z nich. „Każdy wie – powiedział- że empatia nie płynie z mózgu lecz z serca”.
W drodze badań naukowcy wykazali, że serce jest narządem posiadającym własną inteligencję. Pozostaje ono pod intensywnym wpływem mózgu, ale też silnie na niego oddziałuje, wywiera wpływ na nasze emocje, rozumowanie i wybory. Udowodnili oni, że serce wcale nie czeka biernie na instrukcje z mózgu, ale potrafi myśleć samodzielnie i wysyłać sygnały do innych części organizmu. Od nerwu błędnego, który jest częścią autonomicznego układu nerwowego i biegnie od rdzenia przedłużonego, odchodzi gałąź, która przywspółczulnie unerwia serce i inne narządy wewnętrzne.
Rytmiczne wzorce uderzeń serca, znane jako zmienność rytmu serca (HRV), są odwzorowaniem naszego wewnętrznego stanu emocjonalnego i pozostają pod wpływem autonomicznego układu nerwowego. W chwilach napięcia lub strachu następuje osłabienie napięcia nerwu błędnego i aktywizuje się ta część autonomicznego układu nerwowego, który nazywa się układem współczulnym. (…)
Na podstawie pomiarów zmienności rytmu serca naukowcy mogą przeanalizować, jak serce i układ nerwowy reagują na stres i emocje. Odczuwanie miłości i empatii wiąże się ze wzrostem zmienności rytmu serca, natomiast niepewność, gniew i frustracja z jej obniżeniem, co wielu osobom trudno jest zrozumieć. Pozornie logika podpowiada, że wraz ze wzrostem obciążenia i częstości akcji serca, zmienność jego rytmu powinna być nieuporządkowana, nieregularna i zróżnicowana, natomiast przy stabilnej zmienności rytmu serca powinniśmy być spokojniejsi i bardziej zrelaksowani. Tymczasem jest odwrotnie niż nam się wydaje.”
Okazuje się po prostu, że większa zmienność rytmu jest oznaką tego, że nasze serce dostosowuje się do zmiennych warunków. Niska zmienność może oznaczać, że nasze serce nie będzie w stanie optymalnie sprostać różnym wymaganiom. Powody mogą być różne, ale większości z nich możemy zaradzić!
Długo szukałam naukowej i przekonującej mnie odpowiedzi na pytanie, czy i dlaczego techniki oddechowe, relaksacyjne i medytacja są skuteczne. I oto jest! Kluczem jest nerw błędny, czyli z łaciny vagus – „wędrowiec”, bo wędruje po całym ciele do wszystkich ważnych narządów.
Aktywuje on przywspółczulny układ nerwowy, który odpowiada za relaks, samokontrolę i nasze dobre samopoczucie. Fascynujące jest to, że napięcie nerwu błędnego wiąże się także z siłą i odpornością psychiczną, ale także immunologiczną.
Jak to działa w największym skrócie? Kiedy oddychasz świadomie na przykład licząc na wdechu do czterech, a na wydechu do ośmiu (przez dwie, trzy minuty), zwiększa się zmienność rytmu serca. Nerw błędny odbiera sygnał z serca i przesyła go do mózgu, aktywując miedzy innymi płaty czołowe, odpowiedzialne za samokontrolę i siłę woli. (tu: http://mamaisport.pl/rozwoj-osobisty/trening-silnej-woli/ pisałam więcej na ten temat)
(Warto pamiętać, że technik relaksacyjnych nie powinniśmy stosować w trakcie sytuacji stresującej, a świadomie oddychamy wtedy NIE w celu obniżenia napięcia, ale po to, aby odzyskać poczucie kontroli i panowania nad sytuacją.)
A tu piękna grafika pokazująca czynniki wpływające na zmienność rytmu serca:
Źródła:
„Mózg i serce magiczny duet” J. R. Dothy, s 120-121
„Siła woli. Wykorzystaj samokontrolę i osiągaj więcej” K.McGonigal.
Źródło grafiki: https://www.relationshipscoach.co.uk/blog/intuition-research-how-entrepreneurs-other-humans-sense-the-future/